Advertenties en berichten in de Amsterdamse courant van 1672-1765 7 a 7 b

Samenvatting

Onze hedendaagse kranten in kiosken, winkels, supermarkten, of per abonnement in de bus vragen de aandacht door vetgedrukte koppen, de vele foto's en de kleur. De zwart-wit fotografie en zeker de zwart-wit gravures uit vroeger tijden hebben en hadden andere verlokkingen nodig. Het snelbladeren met 'koppensnellen' en bijschriften onder de foto's lezen was in kranten van de zeventiende en achttiende eeuw niet mogelijk. De Amsterdamse Courant startte haar uitgaven met een aflevering per week in de het jaar 1645 door meer afnemers werd overgegaan tot drie kranten per week, de Dingsdaeghse, Donderdaeghse en Saturdaeghse Courant, genoemd naar de dagen van verschijning. Dat zou zo blijven tot ver in de achttiende eeuw. Die kranten moesten het dus louter hebben van pakkende teksten. ... De inhoud is min of meer dezelfde als vandaag de dag; crimineel gedrag werd afgewisseld met festijnen, calamiteiten en wat al niet. Het Amsterdams nieuwsblad mat 28 cm. hoog x 18 cm. breed en het bestond uit een blad papier, dat uit linnen en katoenen vodden was samengesteld, geschept papier genoemd en daaraan dankt het zijn duurzaamheid. Vanaf 1620 bedrukte de uitgever(s) het blad aan twee zijden en in twee kolommen. Onze termen nieuws-, ochtend- en avondblad duiden op dat oorspronkelijke vel krantenpapier. Tussen de jaren 1618-1672 zijn slechts zo'n 1300 exemplaren in archieven aan te treffen, voornamelijk in het buitenland. Deze zijn destijds door ambassadeurs en kooplieden met een reden bewaard gebleven. Gezien het feit dat die oude kranten slechts een gravure van het wapen van Amsterdam onder de keizerskroon op de voorzijde vertoonden, moesten de teksten daarom zo pakkend mogelijk zijn. Omstreeks het jaar 1700 nam het nieuws uit het binnen- en buitenland toe, maar ook het aantal advertenties breidde zich uit, zodat het krantenvel met een paar centimeters werd vergroot. In de berichten en advertenties van voorheen komen vele wetenswaardigheden voor, zoals namen van onbekende uitvoerende kunstenaars, edelsmeden en de benamingen van hun producten, van uitvinders, van rampen voor mens en dier veroorzaakt door besmetting of oorlog en het weer, uitbarstingen van vulkanen en aardbevingen, om van de kapingen van schepen en slavenhandel maar te zwijgen. Een groot aantal advertenties behandelt de gestolen of weggelopen kinden of verdronken mensen waarbij de destijds kostbare kleding en bijkomende zaken uitgebreid staan vermeld, evenals de vermiste of gestolen goederen. De gedupeerden beloofden uiteraard een beloning. Op aanraden van Mevrouw M.C. de Jong, eertijds conservator van het Kostuummuseum in Den Haag is ondergetekende in 1972 begonnen met het noteren daarvan. Het vastleggen van die notities voor meer geïnteresseerden resulteerde in de eerste uitgave in 1993. Inmiddels liggen er 7 afleveringen klaar. Elke aflevering bevat een boek met de geselecteerde originele teksten en een boek met een uitgebreide index daarop. Ofschoon aanvankelijk in hoofdzaak werd uitgegaan van textilia en alles wat een mens met zich meedraagt, is allengs het aanbod van informatie, ook in de kranten, enorm toegenomen. De ietwat misleidende titel van de eerste zes afleveringen is met de zevende aflevering daarom aangepast en wordt: Advertenties en Berichten in De Amsterdamse Courant uitgetrokken op Kleding, Stoffen, bijzondere boeken en prenten, Rariteiten, het Weer, Bedrijven, Persoons- en Plaatsnamen, Criminaliteit, Diefstal, Vermissing, Ziekten, tussen de jaren 1672-1765. Deze uitgave is uitgebracht in eigen beheer van de auteur of opdrachtgever.