Godsdienstfilosofie

Samenvatting

In de afgelopen halve eeuw is Nederland geseculariseerd en hebben velen die godsdienstig waren opgevoed hun belangstelling voor religie grotendeels verloren. De mensheid als geheel seculariseert echter niet, integendeel. Vooral door de grotere vruchtbaarheid van religieuze bevolkingen zijn godsdiensten bezig aan een demografische inhaalslag, die het belang van religie in de wereld sterk doet toenemen. Doordat nieuwe technologieën de aardbol tot een dorp hebben gereduceerd en door moderne migratiebewegingen botsen de verschillende levensbeschouwingen heftig op elkaar en wordt opnieuw de vraag urgent: wat moeten we ervan denken? Deze vraag, of beter het complex van specifieke vragen die erachter schuil gaan, is het onderwerp van de godsdienstfilosofie. Kan men ooit goede redenen hebben om geloof ...te hechten aan openbaringen? Wat is de waarschijnlijkheid dat zich een bepaald wonder heeft voorgedaan, zoals de opstanding van Jezus? Kunnen we goede argumenten ontwikkelen voor het bestaan van God of goden? Hoe verhoudt godsdienst zich tot wetenschappelijke kennis, zoals de evolutietheorie? Is godsdienst noodzakelijk als fundering voor de moraal? Hoe moeten we religieus taalgebruik interpreteren? Indien godsdienstige opvattingen naar alle waarschijnlijkheid onwaar zijn, hoe moeten we dan verklaren dat vrijwel alle volkeren godsdiensten kennen? Met andere woorden: wat zijn de beste wetenschappelijke verklaringen van het verschijnsel godsdienst? InhoudsopgaveCD 1: De diversiteit van godsdienstenBlok één: prolegomenaBlok twee: de definitie van GodsdienstBlok drie: het primaat van de godsdienstfilosofie CD 2: De geloofwaardigheid van openbaringenBlok één: interpretatie van openbaringen: een Pyrrhoonse CrisisBlok twee: interpretatie van openbaringen: een Scaliaans DilemmaBlok drie: openbaringspathologie en Cognitieve Dissonantie CD 3: De waarschijnlijkheid van wonderenBlok één: David Humes Of MiraclesBlok twee: is Humes argumentatie een Abject Failure?Blok drie: de opstanding Christi als voorbeeld van Collaborative Storytelling CD 4: Natuurlijke theologie, van Paulus tot WittgensteinBlok één: a priori argumenten: het ontologisch godsbewijsBlok twee: a posteriori argumenten: cosmologische en teleologischeBlok drie: de vlucht in het irrationele CD 5: Natuurlijke theologie: de Bayesiaanse benaderingBlok één: de Bayesiaande strategie van Richard SwinburneBlok twee: ondergedetermineerdheid en het EenvoudsbeginselBlok drie: de sleutelrol van religieuze ervaring CD 6: Religie en Evolutie: het debat over Intelligent DesignBlok één: voorgeschiedenis: van Plato tot Hume, Paley en DarwinBlok twee: de recente wederopstanding van het fysico-teleologische argumentBlok drie: de nieuwe kleren van de keizer CD 7: De fundering van de moraal: religie of wetenschap?Blok één: klassieke funderingspogingen: een overzichtBlok twee: Het A-B-C model van verklaren en rechtvaardigenBlok drie: morele uitdagingen voor de 21ste eeuw CD 8: De wetenschappelijke verklaring van godsdienstBlok één: De veelsoortigheid van verklaringenBlok twee: Religie: groepsfunctioneel, bijproduct, of parasiet?Blok drie: Evaluatie van evolutionistische verklaringspogingen Over de sprekerProf. dr. mr. Herman Philipse (1951) is universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Recente boeken van zijn hand zijn: Atheïstisch manifest (Prometheus, Amsterdam 1995, 1998) en Heidegger's Philosophy of Being. A Critical Interpretation (Princeton University Press, Princeton 1998).