Worstelen met vrijheid van meningsuiting, godsdienstvrijheid en democratie in Turkije

Samenvatting

James Harrington, die zich al veertig jaar bezighoudt met mensenrechten, analyseert de rechtszaak van opinieleider en voorvechter van vrede en dialoog, Fethullah Gülen. Deze rechtszaak vond plaats in een rechtssysteem dat gevoelig is voor ideologische beïnvloeding en waarvan men niet zeker is of het wel strookt met de universele standaarden voor recht. Harrington heeft een analyse gemaakt van de spanning tussen de rigide groep laïcisten in Turkije die intolerant is tegenover vrijheid van geloof, en de gelovigen die voorstander zijn van democratie en mensenrechten. Met als uitgangspunt de zaak Gülen toont Harrington ons de contouren hiervan. Hij laat duidelijk zien hoe een opinieleider, die binnen de grenzen van de wet vragen stelt over de status quo, maar vanwege een strijd van individuen of ...groepen om behoud van macht, toch, en in strijd met de fundamentele rechten van de mens, wordt berecht. Harrington begint zijn boek met een algemene introductie van Fethullah Gülen en de Gülenbeweging, bespreekt vervolgens het leger en de 'diepe staat' die af wil van democratie, en analyseert tegelijkertijd de historische achtergrond van de kwestie. De schrijver toont aan dat het onderhandelingsproces met de EU over de toetreding van Turkije een positieve invloed heeft op het democratiseringsproces in het land. Hij analyseert het rechtssysteem in Turkije en de karakteristieken van de rechtbanken, waarbij hij onderstreept dat het recht in de schaduw is komen te staan van het leger en de ideologie. Harrington heeft ook een analyse gemaakt van de lastercampagne, die de media hebben gevoerd tijdens het proces, en laat zien hoe er solidariteit ontstond tussen het leger - de media - het rechtssysteem op basis van de officiële ideologie. De auteur, die het proces dat zes jaar heeft geduurd uitvoerig en tot in detail behandelt, wijst erop dat uiteindelijk gerechtigheid is geschied en gaat daarbij niet voorbij aan het positieve effect dat de ontwikkelingen van het democratiseringsproces in Turkije hebben gehad op dit resultaat. Omdat Harrington eveneens de zaak over de verblijfsvergunning van Gülen in de VS behandelt, maakt hij het ook mogelijk om de rechtsgang ten aanzien van Gülen in twee verschillende landen te vergelijken.