Pastoor van Ars, Monument van Aldo van Eyck

Samenvatting

In 1963 kreeg architect Aldo van Eyck de opdracht een kerk te ontwerpen voor de nieuwe Rooms-Katholieke parochie in Kijkduin. De conservator van het Haags Gemeentemuseum, Wim Beeren, had deze architect warm aanbevolen bij het jonge kerkbestuur en het bisdom Rotterdam. Dat zijn aanbeveling werd overgenomen, was opmerkelijk want Van Eyck was niet gelovig. Ervaring met kerkenbouw had hij ook niet. ARCHITECTUUR In 1969 werd de Pastoor van Ars-kerk ingewijd. Vriend en vijand spraken hun bewondering uit: het gebouw was gedurfd, uniek in zijn soort. De eigenzinnige Van Eyck, inmiddels professor in Delft, had gebroken met vrijwel alle bouwtradities binnen de katholieke kerk zonder dat dit ten koste was gegaan van de sacrale sfeer. Hoe was dit mogelijk? In het boek 'Pastoor van Ars, monument van ... Aldo van Eyck' wordt die vraag beantwoord. Het geheim spreekt uit de ondertitel: 'Hemelse eenvoud'. Het boek geeft verrassende inzichten in de bouwgeschiedenis van de Ars-kerk in de context van ontwikkelingen binnen de Nederlandse architectuur en de katholieke kerkgemeenschap. GELOOF Vijftien jaar na de opening complimenteerde Aldo van Eyck de 'herder' Berger: "Hij gebruikt de kerk zoals ik dat bedoeld heb." Die combinatie van uitzonderlijke architectuur en een even uitzonderlijke pastoor zorgt voor unieke verhalen waarmee het boek vol staat. Louis Berger maakte van de parochie een levendige gemeenschap. Hij trad daarbij, net als Van Eyck, graag buiten de gebaande paden, zoals in de Pinksterviering met een optreden van de ballerina van het Nederlands Danstheater en met de Requiemmis voor Pim Fortuyn. Priester en professor Antoine Bodar benadrukt in zijn bijdrage aan dit boek een andere verdienste van pastoor Berger: 'De Heer God zij geprezen dat de Ars geen burgerlijk huis van gezelligheid is geworden.' Parochianen vertellen dat zodra je de Ars binnentreedt je je als vanzelfsprekend overgeeft aan een serene rust. Het zachte licht van boven, de lichtvoetige constructie nodigen je uit tot bidden en mediteren. Dochter Tess van Eyck vertelt hoe bevlogen haar vader aan de opdracht heeft gewerkt. RIJKSMONUMENT Ondertussen komen architecten uit binnen- en buitenland de kerk bezichtigen. De belangstelling uit deze hoek neemt de laatste jaren toe. Jeanne Dekkers laat dan ook weten dat de Ars de status van rijksmonument verdient. Zij is hoogleraar Architectuur aan de Technische Universiteit Eindhoven en heeft een eigen architectenbureau in Delft. Teigetje en Woelrat, die in de Ars-kerk zijn gedoopt, bieden een gevelsteen aan, in de jaren zestig vervaardigd door de overleden schrijver Gerard Reve. Zij hopen dat de kerk zich zo kan ontwikkelen tot bedevaartsoord en behoed wordt voor verval, want ook deze katholieke parochie in Den Haag, heeft met leegloop te kampen. De prachtige foto's van architectuurfotograaf Peter de Ruig laten zien dat het gebouw meer dan rijksmonumentwaardig is.