Bibliotheek van de Eerste Wereldoorlog Offergang

Samenvatting

Fritz von Unruh had een dynamische geest die hem meermalen in conflict bracht met de heersende normen. Bij Verdun maakte hij een van de grootste slachtingen mee die de mensheid heeft gekend en deed daar verslag van. Bij hem zijn het niet de feiten die de boventoon voeren maar de gemoedsbewegingen waaraan zijn hoofdfiguren onderhevig zijn. Hij schetst hoe zich bij hen in de aanloop tot de gebeurtenissen een angstkoorts ontwikkelt die zich uit in visioenen en hallucinaties. Het wachten op het uur U brengt een ondraaglijke spanning met zich mee waarop ieder op zijn eigen, vaak excessieve manier reageert. Von Unruh beschrijft dit alles in een taal waarin hij de teugels ruim laat vieren. Met passie getuigt hij van zijn streven naar broederliefde. De verspilling van mensenlevens die hij meemaakte, ... mag nooit meer voorkomen. Het eind van zijn boek heeft het karakter van een noodkreet die ontnuchterend werkt. Het thuisfront blijkt niet of nauwelijks te beseffen wat er ver weg aan het front gebeurt. Zo wordt duidelijk dat Von Unruhs gepassioneerde boodschap weleens op dorre bodem zou kunnen vallen. Fritz von Unruh (1885-1970) leek voorbestemd voor een lange militaire carrière. Een afstamming uit een oud Pruisisch adellijk geslacht en een vader die generaal was en commandant van de vesting Königsberg, leken in die richting te wijzen. Het was dan ook geen wonder dat hij op jeugdige leeftijd naar de kadettenacademie in Plön ging, waar hij kennismaakte met de keizerszonen Oskar en August Wilhelm met wie hij samen opgroeide. Na zijn afstuderen werd hij officier in een Berlijns garderegiment waar hij al spoedig in conflict kwam met zijn superieuren vanwege een toneelstuk dat hij had geschreven. Het was het begin van een lange weg waarop zijn principiële en controversiële stellingnames verstrekkende consequenties hadden. Zo mocht zijn boek Offergang, dat hij in 1916 schreef, pas in 1918 worden uitgegeven en moest hij in het begin van de jaren dertig vanwege het aanstormende nazidom uit Duitsland vluchten. Pas in 1948 zou hij weer voet op Duitse bodem zetten. Heel welkom heeft hij zich daar nooit meer gevoeld al vestigde hij zich er na jaren weer permanent. Niets is zo erg als het wachten. Dagen, soms zelfs weken leven de mannen naar de stormaanval toe. Sommigen maken grappen om de spanning te neutraliseren, anderen trekken zich in zichzelf terug en zijn voor de buitenwereld nauwelijks meer te bereiken. Dan is er de laatste sigaret, het laatste schietgebed. Iedereen was op zijn post. Bij het grote mijnenveld glom de lont. In de dug-outs gloeiden ogen. In de opeengepakte mensenkluwens klopte een hartslag, vol verwachting. Een oorverdovend lawaai sloeg allesdoordringende, hete luchtgolven tegen de oren van de mannen. Stekend en hamerend joegen ze door hun hersens. Werner had alleen maar oog voor de wijzerplaat. Tussen elke seconde verliep een eeuwigheid. Het horloge werd tot universum. De ontlading die volgt is enorm. Met doodsverachting stormen ze het niemandsland in. Aanvalsgolven worden integraal weggemaaid. De slag om Verdun is begonnen.