Onderzoek en beleid-reeks WODC Jongeren en vrijheidsbeneming

Samenvatting

In de publieke opinie heerst nogal eens de opvatting dat het verblijf in een justitiële jeugdinrichting (JJI) kan worden vergeleken met het verblijf in een hotel. Vergeten wordt dat het verlies van vrijheid, autonomie en een verblijf ver weg van ouders of verzorgers ook zeer ingrijpend kan zijn voor jeugdige gedetineerden. Maar, wat weten we nu eigenlijk over hoe jongeren hun verblijf in een JJI beleven, hoe ze de omgang met staf en medegedetineerden ervaren en hoe ze aankijken tegen de dagelijkse activiteiten in een JJI? In dit onderzoek beschrijven we hoe jongeren in Nederlandse JJI's met een vrijheidsbenemende situatie omgaan. We gaan na in welke mate jongeren veiligheid, autonomie en stress ervaren tijdens hun verblijf. Daarnaast bekijken we ook hun psychisch functioneren en hun gedrag ...in detentie. De manier waarop jongeren omgaan met vrijheidsbeneming proberen we te verklaren vanuit kenmerken van de jongeren zelf en vanuit sociale aspecten van de detentie, zoals de interactie met groepsleiding en met medegedetineerden. Ook praktische aspecten zijn relevant, zoals de oordelen van jongeren over de rechtvaardigheid van regels en rechten in een JJI, het aanbod aan activiteiten en de kwaliteit van het onderwijs. We hebben jongeren die in een jeugdinrichting verblijven vragenlijsten voorgelegd, interviews bij hen afgenomen en hun dossiers en registratiedata bestudeerd. Uit de resultaten blijkt dat de ervaren veiligheid, autonomie en het welbevinden van de jongeren tijdens hun verblijf in een JJI afhankelijk zijn van de ervaren kwaliteit van de interacties met groepsleiding, staf en groepsgenoten. Het voorkomen van agressieve misdragingen onder jongeren is gerelateerd aan meer praktische aspecten van detentie zoals de groepsgrootte en het aanbod van activiteiten. De resultaten bieden aanknopingspunten voor de behandelpraktijk van jongeren in een justitiële setting. De ervaren kwaliteit van sociale interacties met staf en groepsgenoten hangen duidelijk samen met de ervaren veiligheid, welbevinden en autonomie. Indirect kan hiermee een effect uitgaan op de motivatie van jongeren om deel te nemen aan trainingen en behandeling in een justitiële inrichting. Verder vinden we ook dat de veiligheid in een JJI afhankelijk is van de groepsgrootte en de geboden activiteiten.