Duitsland en maillol

Samenvatting

Aristide Maillol (1861-1944) was de belangrijkste buitenlandse beeldhouwer in Duitsland tussen 1905 en 1945. Duitse kunsthandelaren en kunstcritici introduceerden zijn beelden bij verzamelaars en musea. Tot 1933 wekten zijn beelden in de chaotische Duitse samenleving, vooral in hogere Duitse cultuurkringen, een verlangen naar de harmonische Griekse samenleving uit de oudheid. Veel Duitse beeldhouwers gingen tussen 1870 en 1930 naar Parijs waar zij studeerden aan een van de vrije academies. Barlach, Lehmbruck, Hoetger, Klimsch, Marcks, Enseling en Stadler, kwamen voor Rodin, maar na een korte periode raakte een aantal van hen onder de invloed van Maillol. Eenmaal terug in hun vaderland droegen zij als professor aan een kunstacademie hun ervaringen met de beeldtaal van Maillol over op studenyen ... waaronder Abel, Breker, Lehmann, Werner, Agricola en Zimmermann.Globaal kunnen we vier groepen onderscdheiden die Maillols invloed hebben ondergaan. De eerste groep, waaronder Arp, Mataré en Wotruba, nam Maillols beeldtaal als uitgangspunt om een eigen abstraherende of abstracte beeldtaal te ontwikkelen. De tweede, meer expressionistische georiënteerde groep, met beeldhouwers als Lehmbruck, Steger, Marcks, Kasper, Seitz en Blumenthal, nam Maillols vormvereenvoudiging als uitgangspunt voor de ontwikkeling van dikwijls op de archaïsche kunst geënte beelden. Het werk van beide genoemde groepen werd door de nazileiders grotendeels aangemerkt als ontaarde kunst. De derde groep, waaronder Hoetger, Albiker, Scheibe en Gerstel was geïnspireerd door Maillols motief van de schoonheid van het menselijk lichaam. Aanvankelijk accepteerden de nazi\'s hun werk vanwege de uitdrukking van een gezonde lichamelijkheid. De vierde groep, met beeldhouwers als Klimsch, Grauel, Breker, Bronisch en Agricola, nam Maillols motief en composities vrijwel klakkeloos over voor hun clichéachtige beelden voor de nazipropaganda. Maillol was hiervan op de hoogte, maar vanuit opportunistische motieven zweeg hij er nagenoeg over. Dit onderzoek laat zien dat aan de huidige visie op Maillol als enerzijds de voortzetter van een klassieke traditie en anderzijds als voorloper van de moderne beeldhouwkunst, een derde betekenis moet worden toegevoegd, namelijk die van ongewilde beïnvloeder van de nazi beeldhouwkunst.