De drinkwaterfluoridering

Samenvatting

De kwestie drinkwaterfluoridering maakte deel uit van een turbulente periode in de Nederlandse geschiedenis. De volksziekte tandbederf was na de Tweede Wereldoorlog een groot volksgezondheidsprobleem in de Westerse wereld. In Amerika had men hiervoor de oplossing gevonden: drinkwaterfluoridering. Om de grote hoeveelheid gaatjes in de kindergebitten te lijf te gaan verhoogde men kunstmatig het fluoridepeil in drinkwater om zodoende 60% minder tandbederf te genereren. Het Nederlandse experiment in Tiel en Culemborg dat startte in 1952 bevestigde de spectaculaire resultaten uit Amerika. De proef zou vijftien jaar gaan duren, maar na zes jaar adviseerde de Gezondheidsraad de minister van Volksgezondheid om heel Nederland op lokaal niveau te fluorideren. Zodoende werd vanaf 1960 deze collectieve ... openbare gezondheidsmaatregel ingevoerd. Vriend en vijand waren het in 1968 erover eens dat binnenkort heel Nederland zou zijn gefluorideerd. Het liep echter anders. In het voorjaar van 1976 moest PvdA-minister Irene Vorrink haar Wetsvoorstel omtrent de fluoridering van het drinkwater intrekken. Dit was hoogst opmerkelijk. De drinkwaterfluoridering werd namelijk vanaf 1946 politiek, naast de KVP, gedragen door de PvdA. Dertig jaar later waren het dezelfde sociaaldemocraten die deze preventieve collectieve maatregel van de openbare gezondheidszorg hoogstpersoonlijk de nek omdraaiden. De katholieken hadden dat bij monde van Kamerlid Gardeniers al veel eerder gedaan. Hoe kan dat? Daarover gaat dit proefschrift. Uit het onderzoek kan een aantal conclusies worden getrokken: het ontbreken van een wettelijke grondslag in de Waterleidingwet, het decentraal implementeren van de drinkwaterfluoridering, het verlies aan wetenschappelijke onafhankelijkheid van de Tiel-Culemborg onderzoekers, het niet willen luisteren van de overheid naar de (juridische) adviezen van voor- èn tegenstanders, de vergrote media aandacht, de krachtige invloed van tegengeluiden en de passieve rol van de Tweede Kamer hebben erin geresulteerd dat dit collectief arrangement van openbare gezondheidszorg roemloos ten onder is gegaan. Ondanks de afschaffing van de drinkwaterfluoridering was tandheelkundige preventie gedurende dertig jaar een nieuwsitem waarbij het belang van een gezond eigen gebit sterk in de aandacht was gekomen.