Geschiedenis van de Wetenschap in Nederland Leerer Raum in Minervas Haus

Samenvatting

Duitstalig \'Leerer Raum in Minervas Haus\', oorspronkelijk verdedigd als proefschrift aan de universiteit van Hamburg. Het boek behandelt het onderwijs in de experimentele natuurkunde aan de universiteit van Leiden. Beginjaar is 1675, toen de hoogleraar wiskunde en filosofie Burchard de Volder toestemming kreeg om op universiteitskosten een fysisch kabinet in te richten met behulp waarvan hij op zijn colleges de natuurverschijnselen ¿ad oculum¿ kon demonstreren. De einddatum 1715 is gekozen met het oog op de befaamde rede van Herman Boerhaave, ¿De comparando certo in physicis.¿ Het eigenlijke thema van het boek is evenwel de verhouding tussen wetenschap en universiteit in de nasleep van de ¿wetenschappelijke revolutie¿. ... Het uitgangspunt is dat wetenschap, in het onderhavige geval de proefondervindelijke natuurkunde, zich niet in een vacuüm afspeelt, maar vorm krijgt onder de invloed van lokale tradities en instellingen. De auteur probeert dus wetenschapsgeschiedenis en universiteitsgeschiedenis op elkaar te betrekken. Het boek beperkt zich niet tot Leiden. Latere hoofdstukken beschrijven de resultaten van een prosopografisch onderzoek naar de carrières van de Leidse filosofiestudenten; een uitputtend overzicht van de experimentele natuurkunde aan de andere Europese universiteiten; en de verhouding tussen de universiteiten en de wereld der geletterden daarbuiten. De auteur brengt veel nieuw, soms onconventioneel bronnenmateriaal in kaart ¿ zo is er een uitvoerige uiteenzetting over de tradities in illustraties voor leerboeken. Het boek bevat daarmee een rijkdom aan gegevens die in een nieuw kader worden geplaatst. ¿Dit is de grondigste analyse van het natuurfilosofisch onderwijs in Leiden tot nu toe. Onmiskenbaar is dit een standaardwerk aangaande een belangwekkende episode in de geschiedenis van de moderne wetenschap.¿Rienk Vermij