De Rijmkroniek van Holland en zijn auteurs. Historiografie in Holland door de Anonymus (1280-1282) en de grafelijke klerk Melis Stoke (begin veertiende eeuw)

Samenvatting

De Rijmkroniek van Holland behandelt de geschiedenis van het graafschap Holland en Zeeland tot het jaar 1305 en geeft met name een levendig en gedetailleerd verslag van de roerige periode 1296-1304. Het belang van de bron voor de Zeeuwse en Hollandse geschiedschrijving wordt al eeuwen onderkend. Veel middeleeuwse schrijvers hebben uit de kroniek geput en ook ons huidige beeld van de middeleeuwse geschiedenis van Holland, zowel het populaire als het wetenschappelijke, gaat voor een groot deel terug op dit werk. J.W.J. Burgers bereidt een nieuwe editie van de Rijmkroniek voor - de vijfde sinds 1591. Ook voor literatuurhistorici en taalkundigen vormt de kroniek een belangrijk studieobject. De eerste versie van de Rijmkroniek is het oudste volkstalige werk in dit genre en het gehele werk is een ... van de vroegste volledig overgeleverde en meer omvangrijke literaire teksten in het Nederlands. Hoewel er veel onderzoek verricht is naar de Rijmkroniek, zijn het auteurschap en de datering van de verschillende stadia en de twee voltooide versies nog steeds onderwerp van discussie. De ontdekking van een groot aantal door Melis Stoke eigenhandig geschreven oorkonden stelde Burgers in staat Stokes ambtelijke carrière, eerst als stadsklerk in Dordrecht en later in de grafelijke kanselarij, te volgen. Met behulp van die nieuwe informatie en door een nauwkeurige stilistische en inhoudelijke analyse van de tekst kon het ontstaan van de Rijmkroniek worden gereconstrueerd. Het blijkt dat in de jaren 1280-1282 een eerste, anonieme auteur een kroniek heeft geschreven voor graaf Floris V, waarna Stoke in twee stadia, in 1301-1302 en in of kort na 1305, een vervolg daarop vervaardigde in opdracht van de graven Jan II en Willem III. Nog later (waarschijnlijk na 1308, mogelijk in 1311-1314) heeft Stoke de kroniek opnieuw herzien. Burgers beschrijft de werkwijze en doelstellingen van beide chronisten, de bronnen die zij gebruikten en de politieke en culturele context waarin beide kronieken ontstonden.