Agriculture in the Netherlands 1851-1950

Samenvatting

In deze studie worden voor de periode 1851-1950 schattingen gemaakt van tijdreeksen betreffende de productiewaarde, het intermediaire verbruik, de toegevoegde waarde in lopende en constante prijzen, het prijsniveau van landbouwproducten en het reële inkomen van de Nederlandse landbouw. De schattingen worden gebruikt bij een indeling van de periode 1851-1950 in subperiodes, waarbij per subperiode met behulp van de relevante literatuur wordt nagegaan welke factoren groeibepalend of -belemmerend waren. Door de beschikbaarheid van bovengenoemde reeksen kan daarbij een veel nauwkeuriger en veelzijdiger ontwikkelingspatroon worden geschetst dan tot dusver mogelijk was. Vanaf ruwweg 1880 traden er in de Nederlandse landbouw, door een sterke groei van productie en export, een aantal knelpunten op, ...die werden opgelost middels drastische transformatie van de marktstructuur en een sterke uitbreiding van het systeem van onderwijs, voorlichting en onderzoek. De groei werd na 1930 onderbroken door heftige economische fluctuaties en de Tweede Wereldoorlog. Krachtdadig en intensief ingrijpen van de overheid leidde er echter toe dat de gevolgen van de economische crisis op de landbouw beperkt bleven en dat ook de voedselvoorziening van de Nederlandse bevolking tijdens de Tweede Wereldoorlog relatief goed op peil bleef. Na de Tweede Wereldoorlog bleef de invloed van de overheid op de landbouw zeer sterk, waardoor een snel herstel van de productie mogelijk was en de basis werd gelegd voor de spectaculaire groei van de productie na 1960. Informatie over de determinanten en kenmerken van dit in grote lijnen zeer succesvolle overheidsingrijpen is van groot belang voor de analyse van zowel het huidige overheidsbeleid in Nederland als voor de toetsing van lange-termijn-ontwikkelingsprojecten buiten Nederland. De studie vormt een onderdeel van een groter project dat voor de periode 1850-1920 beoogt nationale rekeningen voor de totale Nederlandse economie op te stellen.