Pets Marktplaats

Samenvatting

Verzamelen zit in je bloed. De drang tot verzamelen is niet leeftijdgebonden en overstijgt rangen en standen. Vraag er de gemiddelde verzamelaar naar en hij zal je vertellen hoe hij als kind al met knikkers, lego, voetbalplaatjes, schelpen of Barbies is begonnen. Voor sommigen stopt het verzamelen aan het eind van hun kindertijd. Anderen lijken dan met dubbele energie door te gaan. Verzamelen is leuk en interessant; voor de meesten is het een hobby, anderen raken er zo aan verslingerd dat het een levensmissie wordt. Ook ik begon ooit met schelpen en fossielen. Later kreeg ik belangstelling voor kunst, studeerde kunstgeschiedenis en werkte daarnaast voor een veilinghuis en een kunsthandel, en begon zelf kunst te verzamelen. Ik begrijp dan ook het gelukzalige gevoel dat een verzamelaar krijgt ... als hij een vondst doet of een lang gewenst stuk aan zijn collectie weet toe te voegen. Hoe groter de inspanning die hij ervoor heeft moeten plegen, des te groter is de voldoening. Waar de rijken der aarde zaken doen in kostbare kunstvoorwerpen, antiek of klassieke auto's, leggen minder gefortuneerden met minstens zoveel passie grote collecties van suikerzakjes, kroonkurken, ansichtkaarten of aanstekers aan. Het lijkt wel of er net zoveel verzamelgebieden zijn als verzamelaars zelf. Wat het onderwerp van de verzameling ook is, de verzamelaar in kwestie is ervan overtuigd dat hij de hoeder van een eenmalige en unieke collectie is. Ook al zijn mensen in zijn omgeving soms een heel andere mening toegedaan. Voor een verzamelaar is het dan ook heerlijk andere zielsverwanten te treffen die de bijzonderheid van zijn collectie weten te waarderen. Verzamelen kent ook zijn grenzen. Vooral daar waar een collectie voor een verzamelaar meer wordt dan een hobby en hij er zijn status en levensinvulling aan ontleend. Ook visueel kunstenaar Pet van Luijtgaarden begon als kind met verzamelen. Inmiddels is hij gefascineerd door verzamelen in relatie tot kunst en waarde. Wat betekenen deze drie begrippen en hoe verhouden ze zich met elkaar, dat is het centrale thema van de kunst die hij maakt. Wat bezielt de ene verzamelaar om voor 140 miljoen een schilderij van Jackson Pollock te kopen en de andere verzamelaar om in de loop van vele decennia tienduizenden suikerzakjes te sparen. Hoe beter kun je de fascinerende wereld van de verzamelaar onderzoeken dan door zelf een superverzameling aan te leggen? Een verzameling verzamelingen. Pet is gefascineerd door, maar zet ook vraagtekens bij de enorme hoeveelheid spullen die onze consumptiemaatschappij produceert. Met dezelfde ambivalentie beziet hij de mensen die de onbedwingbare drang voelen deze spullen vervolgens te verzamelen. Waarom zijn er 10.000 verschillende Barbies; was 10 of 100 verschillende exemplaren ook niet voldoende? Het resultaat van Pet's speurtocht was in 2011 te beleven in de Kunsthal te Rotterdam. Het binnenlopen van de tentoonstelling Pets Marktplaats lokte bij mij de glimlach van de herkenning uit. Het was een betoverende ervaring in drievoud. De visuele overdaad van de van de vloer tot het plafond uitgestalde, op kleur gerangschikte Barbies, aanstekers, petten, platenhoezen, puntenslijpers, kroonkurken, ceramieke katjes, kikkers en Kindersurprise-speeltjes werkte hallucinerend. Met de voorwerpen uit de collectie waren door Pet en andere kunstenaars nieuwe kunstwerken gemaakt. Daartussen de vermakelijke documentaire filmpjes, waarin Pet gevolgd werd als hij bij verzamelaars op bezoek ging om een collectie aan te kopen. Misschien wel het fascinerends waren de reacties van de bezoekers. Overweldigd door de hoeveelheid en de variëteit, verrast door spullen die ze uit hun eigen omgeving kenden en die ze opeens tot museale objecten verheven zagen. Geanimeerd wees men elkaar zaken aan en discussieerde men zowel over de absurditeit als de aantrekkelijkheid van die spullen. Het dubbele gevoel dat ik bij de ander bezoekers bespeurde, trof mij ook. Van de ene kant het vervreemdende effect dat opgeroepen wordt door deze afschrikwekkende en absurde hoeveelheid schijnbaar zinloze prullaria. Van de andere kant was er de fascinatie en verwondering voor de variëteit aan kleuren, vormen en thema's die toch ook hebberigheid opwekte. Het is onder andere dit dubbele gevoel dat Pet van Luijtgaarden als kunstenaar intrigeert. Je mag zijn curieuze verzameling verzamelingen dan ook als een ready made beschouwen, waarmee hij als beeldend kunstenaar zowel kunst-filosofische vragen als wereldbeschouwelijke vragen probeert op te roepen.