Geschiedenis van het talenonderwijs in Nederland

Samenvatting

Het onderwerp van dit boek is de ontwikkeling van de moderne talen als vakken, met name binnen het voortgezet onderwijs. Wat werd binnen die vakken onderwezen? Hoe werd er onderwezen? Met wat voor leermiddelen en met welke didactische aanpak? Door wat voor onderwijzers en leraren? Wie waren de toonaangevers? De geschiedschrijving daarvan is niet compleet zonder de achtergronden: particuliere vormen van talenonderwijs, de ontwikkeling van het schoolsysteem in Nederland, het pedagogisch klimaat, en achter dat alles de culturele, sociale, economische en politieke ontwikkelingen. Moedertaalonderwijs was eeuwenlang niet veel meer dan lees- en een klein beetje schrijfonderwijs. Het schoolvak Nederlands zoals we dat nu in het voortgezet onderwijs kennen, ontwikkelde zich vanuit het lager onderwijs, ... vooral vanaf ca. 1800, toen de centrale overheid de verantwoordelijkheid voor het lager onderwijs op zich nam, en toen ook verschillende vormen van voortgezet onderwijs zich naast de Franse scholen steeds meer ontwikkelden. Voor het onderwijs in de moedertaal en dat in de moderne vreemde talen was de oprichting van de hogere burgerschool door Thorbecke in 1863 een mijlpaal. De volgende mijlpaal was de invoering van de Mammoetwet in 1968. Over de geschiedenis van het Nederlandse talenonderwijs zijn al veel deelstudies geschreven, maar een overzicht ontbrak tot dusver. Dit boek is een eerste poging om een samenhangend beeld te schetsen van de geschiedenis van het onderwijs in de moderne talen in Nederland vanaf ongeveer 1500 tot heden. Het boek beschrijft historische feiten en daaruit zichtbaar wordende patronen, hoofdthema's die, deels onder nieuwe benamingen, telkens in het debat terugkeren, bewegingen en tegenbewegingen die elkaar afwisselen, experimenten die herhaald worden. Kennis, analyse en afweging daarvan zijn nuttig, zo niet onontbeerlijk voor iedereen die met het talenonderwijs te maken heeft: docenten, al dan niet in opleiding, opleiders, leergangauteurs, educatieve uitgevers, nascholers, (taal)onderwijsonderzoekers, schoolleiders, onderwijsbeleidsmakers en -uitvoerders. Uitgave in samenwerking met Levende Talen.