'Van U komt, HEER, het loflied dat ik zing'

Samenvatting

Onder invloed van Luther en Calvijn begon in de zestiende eeuw de opbloei van de collectieve kerkzang. De calvinistische en lutherse impact op de zangtraditie in de Lage Landen wordt in deze studie beschreven aan de hand van vijf bijzondere berijmingen uit de zestiende, zeventiende en achttiende eeuw, beginnend met de roemruchte berijming van Datheen (1566) tot aan de Statenberijming van 1773. Ook de voorgeschiedenis komt ter sprake, en de lijn wordt doorgetrokken naar de praktijk van het huidige kerkgezang. Aldus worden Vier eeuwen psalmen zingen in de Lage Landen in een literair- historisch, kerkhistorisch en hymnologisch kader geplaatst. Wist u dat:°de Nederlandstalige liedbundel Souter Liedekens uit 1540 het oudste berijmde volledige psalter in een Europese volkstaal is;°de psalmberijmer J ...an Utenhove tot levenslange verbanning uit Vlaanderen werd veroordeeld en later als bootvluchteling het vege lijf moest redden;°in Londen voor het eerst Nederlandstalige psalmen tijdens de kerkdienst zijn gezongen;°er in sommige kerken in Nederland nog steeds wordt gezongen uit de eeuwenoude psalmbundel van Petrus Datheen (1566);°de lutherse psalmberijmer Willem van Haecht uit Antwerpen de organisator was van het grootste theaterspektakel van de zestiende eeuw;°tweeëntwintig lofzangen van Marnix van Sint Aldegonde op verzoek van graaf Enno III van Oost-Friesland zijn vertaald in het Nedersaksisch;°in katholieke kerken in Nederland pas vanaf 1984 Geneefse psalmmelodieën uit 1562 worden gezongen? Sybe Bakker (1937) werkte als docent wiskunde en Nederlands in het voortgezet onderwijs. Zijn studie Nederlands begon aan de Noordelijke Leergangen te Leeuwarden (mo-A en B) en werd voortgezet aan de Rijksuniversiteit Groningen, waar hij zich verdiepte in de Nederlandse literatuur der Renaissance, de hymnologie en de liturgiewetenschap. Ook behaalde hij het diploma Kerkmuziek met de bevoegdheidsverklaring III als organist. Als literair criticus schreef hij o.a. voor het tijdschrift Woordwerk en het Ned. Dagblad en als organist bespeelde hij in Groningen het Vierdag-orgel in de Morgensterkerk en het Reil-orgel in de Noorderkerk. Werken: o.a. de roman Elíberis of het ene spoor (1982) en de kritiekenbundel Vuurproeven, over literatuur (1992). Sinds 2007 houdt hij zich als vrijwilliger bij de SVNT (Stichting Vrijwilligersnetwerk Nederlandse Taal) bezig met het digitaal editeren van vroegmoderne bijbelvertalingen en psalmberijmingen.