Handschriften voor het hertogdom

Samenvatting

Dit boek presenteert 24 van de mooiste verluchte handschriften die in de tweede helft van de vijftiende eeuw en de eerste helft van de zestiende eeuw in het hertogdom Brabant werden gelezen. Deze 24 prachthandschriften zijn even zovele voorbeelden van de schatten die in bibliotheken over de wereld bewaard worden (o.a. Brussel, Den Haag, Londen, Kopenhagen, Wenen, San Marino) maar slechts zelden te zien zijn. Het boek bestaat uit een inleiding en 24 hoofdstukken waarin 24 handschriften en hun eigenaars worden behandeld. Allereerst komen 7 hertogen en leden van de hertogelijke Bourgondisch-Habsburgse huis aan bod. Vervolgens verschuift de focus naar 7 leden van de hoogste adellijke geslachten, zoals Nassau (heren van Breda), Horn (heren van Gaasbeek), Kleef (heren van Ravenstein) en Bergen-Glimes ... (heren van Bergen op Zoom). In de groep van kloosterlingen worden 5 handschriften van verschillende abdijen, abten, abdissen onder de loep genomen. Het boek sluit af met 5 handschriften die voor de burgerij van drie grote Brabantse steden gemaakt is: Brussel, Antwerpen en ¿s-Hertogenbosch. In ieder hoofdstuk wordt ingegaan op de inhoud van het handschrift en op de ontstaansomstandigheden, maar ook op de eigenaars, hun familie en hun woonplaatsen. Er is een zo nauw mogelijke relatie nagestreefd tussen tekst en beeld zodat de 200 kleurenillustraties niet alleen de mooiste miniaturen en verluchting tonen, maar ook uitgebreid worden verklaard en toegelicht in de bijschriften en in de tekst zelf. Bij ieder hoofdstuk is een beschrijving van de basisgegevens van het handschrift bijgevoegd. Juist de details zorgen ervoor dat de lezer een echt inkijkje krijgt in de wereld van prachthandschriften van rond 1500 en hun lezers. Het getijdenboek van Maria van Bourgondië blijkt speciaal voor haar huwelijk te zijn gemaakt en wel in opdracht van haar stiefmoeder. Twee delen van een wereldgeschiedenis zijn gemaakt voor de Brabantse edelman Philips van Horn; het ene deel was sinds lang bekend, maar het andere is recent opgedoken in privé-bezit en ze worden nu voor het eerst samen behandeld. In het bij Brussel gelegen Rooklooster schreef een broeder een grote compilatie van de levens van Brabantse heiligen en van deze tekst werd voor het klooster zelf een geïllustreerd handschrift gemaakt. Een verlucht getijdenboek is gebruikt door verschillende leden van Bossche families om belangrijke familiegebeurtenissen in op te schrijven, waardoor we nu de vroege geschiedenis van het handschrift kunnen reconstrueren.