Visuele Enterprise Architectuur

Samenvatting

Waarom een Dragon1 HBO Studieboek? Dit studieboek gaat over een nieuwe manier van besturen van ondernemingen: visuele enterprise architectuur. De mensen die in de onderneming betrokken zijn bij het opstarten, managen en uitvoeren van bedrijfstransformaties en ICT-innovaties gaan steeds vaker visuele enterprise architectuur als management stuurinstrument gebruiken. Dit boek is bedoeld om gebruikt te worden binnen HBO- en WO-opleidingstrajecten. Hier zitten de toekomstige managers en architecten die vorm moeten geven aan het duurzaam en toekomstvast zijn en blijven van ondernemingen. Wat visuele enterprise architectuur precies is, wordt in dit studieboek uitgelegd. Voor nu is het belangrijk om te weten dat met visuele enterprise architectuur wordt gevisualiseerd hoe een onderneming nu en in de ... toekomst bedrijfskundig en informatiekundig in elkaar steekt. Met visualisaties zoals schetsen, tekeningen, diagrammen en fotografische beelden zijn bedrijfstransformaties en ICT-innovaties beter te besturen en zijn de risico’s beter te beheersen. Dit omdat de visualisaties complexe vraagstukken, beter dan tekst, beslisbaar maken. In dit studieboek wordt visuele enterprise architectuur uitgelegd aan de hand van Dragon1, de open methode voor visuele enterprise architectuur. Dit heeft als voordeel dat de lezer informatie en theorie zeer gestructureerd krijgt aangeboden en daardoor beter in de praktijk kan toepassen. Dragon1: open methode voor Visuele Enterprise Architectuur Dragon1 is opgebouwd uit vier onderdelen: denkwijze, werkwijze, representatiewijze en ondersteuningswijze. In dit studieboek worden twee onderdelen, de denkwijze en de representatiewijze, in een apart hoofdstuk behandeld. Voordat deze onderdelen uitgebreid aan bod komen, wordt in dit studieboek in het eerste hoofdstuk stil gestaan bij wat de grondslag is voor visuele enterprise architectuur. In het tweede hoofdstuk volgt een overzicht van de open methode Dragon1. Vervolgens komt in het derde hoofdstuk een aantal managementconcepten in relatie tot visuele enterprise architectuur aan de orde. Hierna volgen de twee hoofdstukken die ingaan op de methode. Ten slotte is er een hoofdstuk met een verwijzing naar het Nederlands-Engels begrippenkader van Dragon1. Dragon1 is als methode in hoofdzaak gebaseerd op drie vakgebieden: bouwkundige architectuur, bedrijfskunde en informatiekunde. In feite willen we hier maar één ding mee bereiken: de voordelen die de bouwkundige architectuur heeft, zoals communicatie gerichte visualisaties, voor duurzame en toekomstvaste bouwwerken, bouwsels en oplossingen, hergebruiken voor het ontwerpen en realiseren van innovaties zoals complexe en integrale bedrijfs-/ICT-oplossingen, de bouwwerken binnen ondernemingen. Dragon1 positioneert visuele enterprise architectuur als een conceptuele ontwerpactiviteit op strategisch niveau, wat zit tussen visie- en strategievorming enerzijds en beleidsontwikkeling en verandermanagement anderzijds in. In veranderprogramma’s en innovatieprojecten en bij het uitvoeren van beleid worden architectuur en architectuurontwerpen gebruikt. Visuele enterprise architectuur creëert ruimte en vrijheid om te ondernemen. In dit studieboek zijn de verschillende onderwerpen die aan bod komen op systematische wijze in hoofdstukken samengevat. Bijna alle hoofdstukken beginnen met leerdoelen. Deze leerdoelen zijn haalbaar op verschillende niveaus. Daarom is aan de leerdoelen geen norm gekoppeld. Het boek is geschikt voor een breed scala aan opleidingen en trainingen. De antwoorden, extra vragen en extra lesstof zijn te vinden op www. dragon1.org. Als extra toevoeging; wanneer we in dit studieboek spreken over architect dan bedoelen we hier de architect in de onderneming mee zoals de enterprise architect, bedrijfsarchitect, informatie architect, security architect en technische /ICT-architect. Welke onderwerpen worden in dit boek behandeld? Hoofdstuk 1. Dit hoofdstuk 'Visuele Enterprise Architectuur’: een nieuwe kijk op enterprise architectuur' biedt een alternatieve manier aan om als architect, manager en bestuurder naar architectuur te kijken. Met andere woorden: op een nieuwe manier werken aan enterprise architectuur, bedrijfsarchitectuur, informatie architectuur en technische /ICT-architectuur binnen de onderneming. De vraag om een alternatieve kijk op enterprise architectuur komt vanuit de praktijk waar het huidige gebruik van architectuur binnen ondernemingen nu vaak niet volledig aan de verwachtingen voldoet. In dit hoofdstuk keren we daarom terug naar de oorsprong van architectuur, hoe wij als mensen architectuur waarnemen en wat eigenlijk architectuur is. Hoofdstuk 2. Dit hoofdstuk 'Dragon1 in één oogopslag' geeft een overzicht in de gehele open Dragon1 voor visuele enterprise architectuur. De belangrijkste Dragon1-concepten en deelconcepten met hun modellen en hun definities worden in dit hoofdstuk geïntroduceerd. Dit hoofdstuk is schematisch en op hoofdlijnen en als een samenvatting van de gehele methode te lezen. Er wordt geschetst hoe het management en de architecten met Dragon1 vorm kunnen geven aan het werken onder architectuur voor het kunnen ontwerpen, beheersen, veranderen en innoveren van bedrijfstransformaties en ICT-innovaties binnen een onderneming. Hoofdstuk 3. Dit hoofdstuk 'Visuele Enterprise Architectuur in de praktijk' gaat in op hoe visuele enterprise architectuur binnen ondernemingen is in te zetten als management stuurinstrument om de vele ondernemingsvraagstukken die bestuur, directie en management hebben op te kunnen lossen. We lezen tevens hoe visuele enterprise architectuur kan worden geïntegreerd in een bestaand kwaliteitssyteem, en in een planning & control cyclus binnen een onderneming. Er wordt in dit hoofdstuk ingezoomd op een aantal veelvoorkomende management-concepten, zoals ambitie, strategische intentie, aandachtspunt, strategisch uitgangspunt, doel, doelstelling en activiteit en hoe deze managementconcepten aan elkaar zijn gerelateerd binnen visuele enterprise architectuur. Hoofdstuk 4. Dit hoofdstuk 'Dragon1 Denkwijze' gaat in op het eerste onderdeel van Dragon1. In de denkwijze van Dragon1 ligt de focus op de theoretische grondslagen van de methode: hoe kan de architect met Dragon1 op een andere manier tegen architectuur en ondernemingen aankijken, zodat enterprise architectuur de toegevoegde waarde laat zien die het in zich heeft. Het uitgangspunt hierbij is dat Dragon1 een manier van denken aanreikt wat nodig is om ervoor te zorgen dat de architect zich bezig kan houden met het maken van architecturen, zoals een blauwdruk, met het uiteindelijke doel om de vraagstukken binnen de onderneming op te kunnen lossen. En dat de architect in opdracht van de opdrachtgever een architectuurontwerp kan maken voor een bouwwerk in de onderneming, zodat met hoge kwaliteit en conform de prestatie-eisen het bouwwerk wordt gerealiseerd onder architectuur. Hoofdstuk 5. Dit hoofdstuk 'Dragon1 Representatiewijze' gaat in op het derde onderdeel van de methode Dragon1. In de representatiewijze ligt de focus op het visualiseren van architectuur. Vanuit modellen en verschillende gezichtspunten werkt de architect diverse perspectieven van een bouwwerk uit om de mogelijke impact weer te geven van de gestelde eisen door de opdrachtgever, belanghebbenden en gebruikers. De architect heeft hiervoor verschillende soorten architectuurvisualisaties tot zijn beschikking. Waaronder de architectuurvisualisatieposter met een standaard viewlayout en ontwerpregels voor het maken van een architectuurvisualisatie. Hoofdstuk 6. Dit hoofdstuk 'Dragon1 Begrippenkader' geeft een overzicht en definities van de belangrijkste architectuurbegrippen die in dit boek worden gebruikt, van de ruim 2000 begrippen uit de methode Dragon1. Omdat het begrippenkader steeds uitbreid en verbeterd wordt is het niet volledig opgenomen in dit boek. U vindt de volledige begrippenlijst die bij dit boek hoort op www.dragon1.org. Het belang van een gemeenschappelijk begrippenkader zal iedereen onderstrepen, maar dat begrippenkader dient dan wel voldoende oorspronkelijk, consistent en volwassen te zijn en niet beperkend te werken. Dit zijn randvoorwaarden die in Dragon1 worden gesteld aan het begrippenkader. Voor de laatste informatie over de inhoud van dit boek, en voor de open standaarden en best practices van Dragon1 verwijzen we u graag naar www.dragon1.org.