ISEO-reeks Respect van twee kanten

Samenvatting

"Jongens die in groepen rondhangen en de omgeving last bezorgen: het is in Nederland geen nieuw verschijnsel, maar tegenwoordig zijn het vaak Marokkaanse jongens die door dit gedrag van zich doen spreken. Toch is respect in Marokkaanse kring voor oud én jong een centrale waarde. Hoe komt het dan dat jongens buitenshuis zo over de schreef kunnen gaan? Bovenstaande vormde de leidende vraag in de studie met de veelzeggende titel Respect van twee kanten. Overlastgevend gedrag van Marokkaanse jongens wordt daarin bestudeerd vanuit een sociaal-pedagogische invalshoek, met name door middel van (groeps)gesprekken met Marokkaanse jongeren en deskundigen. Op hun percepties en verklaringen ligt het accent. De belangrijkste bevinding is dat lastige jongens geleerd hebben dat respect een ... recht is van de sterkste. De twee kanten van respect, namelijk respect geven en respect ontvangen, zijn in hun perceptie niet in evenwicht. In het gezin, in de buurt, op school en in de relaties met de ¿Nederlandse¿ omgeving ervaren zij eerder disciplinering en wantrouwen; zij moeten respect geven, maar krijgen het niet. De straat en de groep bieden de mogelijkheid om, althans tijdelijk, de rollen om te draaien en het zelfrespect desnoods kwaadschiks op te vijzelen.De aanbevelingen voor preventie vloeien uit deze visie voort. Ze concentreren zich op het herstel of het vinden van een nieuwe balans. Het accent ligt op dialoog en samenwerking, naast handhaving van de orde. \'Respect van twee kanten\' vormt een belangrijke voorwaarde om overlastgevend gedrag te voorkomen. Trees Pels was tot november 2002 verbonden aan het Instituut voor Sociologisch-Economisch Onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam en is sindsdien werkzaam bij het Verwey-Jonker Instituut te Utrecht als senior onderzoeker en coördinator van de Onderzoeksgroep Multiculturaliteit. Uit de inhoud 1 Inleiding1.1 Inleiding1.2 Leeswijzer 2 Het onderzoek2.1 Inleiding2.2 Probleemstelling2.3 Doelstelling van het onderzoek2.4 Opzet van het onderzoek 3 Literatuur: socialisatie en overlastgevend gedrag3.1 Inleiding3.2 Socialisatie en de rol van de peergroup3.3 De peergroup en grensoverschrijdend gedrag3.4 Overlastgevend gedrag: omschrijving en verklaring3.5 Overlastgevend gedrag: sociaal-culturele context3.6 Minder ruimte voor jongeren3.7 Agressieve wisselwerking 4 Literatuur: socialisatie en last van Marokkaanse jongeren4.1 Inleiding4.2 Socialisatie in Marokko4.3 Gezinssocialisatie in Nederland4.4 Socialisatie in de peergroup4.5 Lastige jongens: de rol van het gezin4.6 Lastige jongens: de rol van de peergroup4.7 Maatschappelijke omstandigheden4.8 Bedreigd zelfrespect 5 Waardenvariatie in relatie tot opvoeding5.1 Inleiding5.2 Waardenvariatie en opvoeding5.3 Het onderzoek: populatie en methoden5.4 Variaties in waarden bij de jongeren5.5 Relatie tussen waardencomplexiteit en opvoeding 6 Overlast: visies van Marokkaanse jongeren en deskundigen6.1 Inleiding6.2 Het onderzoek: gesprekspartners en methoden6.3 Over last van Marokkaanse jongeren6.3.1 Overlast geven6.3.2 Overlast ervaren6.3.3 De rol van de groep6.3.4 Strijd om een plek6.3.5 Dader en doelwit6.4 Overlastgevend gedrag: achtergronden6.4.1 Wij en de samenleving6.4.2 Sociale controle6.4.3 Binding in de buurt6.4.4 Gezin: rol van de vader6.4.5 Verstarring in de opvoeding6.4.6 Gezagsvacuüm6.5 Zelfcontrole en respect6.5.1 Zelfcontrole: de opvoeding6.5.2 Belang van vriendenkeuze6.5.3 Respect: het recht van de sterkste6.6 Aanpak: respect van twee kanten 7 Conclusies: respect van twee kanten7.1 Inleiding7.2 De kernpunten7.3 Preventie7.4 Nader onderzoek"