Naar eigen inzicht?

Samenvatting

De reeks Politiekunde is een uitgave van het Onderzoeksprogramma Politie &Wetenschap, een zelfstandig onderdeel van de Politieacademie.Politie & Wetenschap is ingesteld om een stimulans te geven aan de toegepastewetenschappelijke kennisontwikkeling op het gebied van politie en veiligheid,de daarvoor benodigde kennisinfrastructuur en de daadwerkelijke benuttingvan onderzoeksrapporten en -resultaten in politiepraktijk, beleid en opleiding.Publicaties in de reeks Politiekunde betreffen in het algemeen concrete handleidingen,modellen, instrumenten of werkwijzen die direct bruikbaar zijnvoor de politiepraktijk. Ze zijn veelal de uitkomst van onderzoek dat is verrichtin het kader van het meerjarige onderzoeksprogramma, de kernactiviteit vanPolitie & Wetenschap.In 2005 is de Wet op de uitgebreide ... identificatieplicht (WUID) ingevoerd. Diegeeft de politie een wettelijke basis voor het uitvoeren van identiteitscontroles(ID-controle) in situaties waarin sprake is van een gerede verdenking. Invoeringvan de wet stuitte op nogal wat maatschappelijk verzet. Tegenstandersvreesden discriminerende praktijken, ondanks waarborgen die zijn ingebouwdom willekeur te voorkomen.In deze studie wordt de toepassingspraktijk op straat belicht: hoe gaat de politiedaadwerkelijk om met deze bevoegdheid? Wanneer worden ID-controlestoegepast, vindt daarbij selectie plaats en zo ja, hoe en op welke gronden, enis dat toelaatbaar? Nader wordt ingegaan op het lastige 'kantelpunt' tussenwat een 'redelijke verdenking' is en wanneer dat niet het geval is. In hoeverreis de professionele intuïtie van agenten wat dit betreft een betrouwbare en validegraadmeter? In dat verband wordt ook gekeken in hoeverre de bestaandejurisprudentie houvast biedt.Een belangrijke uitkomst van het onderzoek is dat er geen aanwijzingen zijnvoor frequente discriminatoire praktijken. Oneigenlijk gebruik lijkt weinigvoor te komen. Dat wil niet zeggen dat agenten zich nooit laten leiden doorhun beroepsmatige intuïtie. Maar als zij dit doen, en op die basis proactiefeen ID-controle uitvoeren, dan blijken ze het regelmatig bij het rechte eindte hebben en worden strafbare feiten ontdekt.De bestaande jurisprudentie sanctioneert deze uitvoeringspraktijk. Het merendeelvan de gerechtelijke uitspraken ondersteunt de betrokken agenten inhun afwegingen. Niettemin pleiten de onderzoekers voor een betere uitwerkingen afbakening van de beoordelingsruimte van agenten. De studie wordtafgesloten met een aantal praktische handvatten hiervoor. Per definitie zijnidentiteits controles minder transparant dan middelen als preventief fouillerenen cameratoezicht. Het is daarom van belang dat de politie voorafgaand aaneen iden titeitscontrole de reden hiervoor uiteenzet.