Rusteloos en overal

Samenvatting

Rusteloos en overal is het fascinerende levensverhaal van de eerste belangrijke migrant-schrijver uit de West: Albert Helman. Zijn lange leven, van 1903 tot 1996, is een spiegel van een eeuw moderniteit en bevrijding, van koloniale ontvoogding en grenzeloze creativiteit, maar ook van de grootste tragedies uit de menselijke geschiedenis. Helman staat vooraan bij de katholieke emancipatie én de bevrijding uit de katholieke dwangbuis. Hij neemt deel aan de Spaanse Burgeroorlog, het revolutionaire Mexico van Cárdenas en maakt enkele Latijns-Amerikaanse coups van nabij mee. Hij speelt een rol in het verzet tegen de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog en maakt deel uit van het Nederlandse Noodparlement. En hij neemt zijn aandeel in het naoorlogse dekolonisatieproces van ... Suriname. Helman was de laatste der Renaissancisten: hij begon als componist onder zijn burgernaam Lou Lichtveld, en schreef onder de naam Albert Helman literaire klassiekers als de roman De stille plantage. Maar hij publiceerde ook poëzie, theater, essays, biografieën, journalistiek werk, en hij schreef historische werken. Hij verdiepte zich in de theologie, filosofie en wiskunde en kreeg een eredoctoraat in de taalkunde. Als diplomaat sprak hij de Verenigde Naties toe. Hij was bevriend met Marsman en Slauerhoff en de groten der aarde kruisten zijn levenspad: Béla Bártok en Joris Ivens, George Orwell en Pablo Casals, Frida Kahlo en Yehudi Menuhin. Rusteloos en overal is het indringende portret van een rebelse geest en pionier in de roerige 20ste eeuw. Michiel van Kempen (1957) is docent Nederlands en bijzonder hoogleraar Nederlands-Caraïbische literatuur aan de Universiteit van Amsterdam. Hij werkte tien jaar lang aan deze biografie van Albert Helman. Hij publiceerde eerder over Helman de essaybundel Kijk vreesloos in de spiegel (1998), bezorgde Helmans verspreide poëzie in Adyosi/Afscheid (1994) en een heruitgave van De sfinx van Spanje (2011). Verder tekende hij voor de grootse, tweedelige Geschiedenis van de Surinaamse literatuur (2003) en voor tal van andere studies over de literatuur van Suriname en de voormalige Nederlandse Antillen, alsook bloemlezingen als de Spiegel van de Surinaamse poëzie (1995), Hoor die tori! (1990) en Voor mij ben je hier (2003). Hij ontving voor zijn werk onder meer de ANV Visser Neerlandia Prijs en werd zowel door Suriname als door Nederland geridderd.