Metamorfosen. Studies in religieuze geschiedenis Het geloof dat inzicht zoekt

Samenvatting

Het geloof dat inzicht zoekt, fides quaerens intellectum, is een uitspraak van de scho­lastieke theoloog Anselmus van Canterbury (1033-1109) die de dubbelzinnige houding weerspiegelt van de katholieke kerk tot de wetenschap. Door de eeuwen heen heeft de kerk wetenschapsbeoefening gestimuleerd, maar even zo vaak ook afgeremd of zelfs tegengewerkt wanneer het eigen dogmatische gedachte­goed in gevaar dreigde te komen. In deze publicatie staat dit spanningsveld centraal en wordt de rol die orden en congregaties in de negentiende en twintigste eeuw daarin speelden, belicht. De bundel opent met twee bijdragen waarin de verhouding van de Neder­landse dominicanen en franciscanen tot wetenschap en universiteit wordt verkend. Het thema wordt verder ontwikkeld vanuit diverse invalshoeken en wetenschappelijke de ...elgebieden waarin religieu­zen een prominente rol hebben gespeeld: geschied­schrijving en historiografie, missiologie, exacte wetenschappen, antropologie en de godsdienstso­ciologie. De bijdragen laten zien dat religieuzen in alle mogelijke kennisgebieden werkzaam waren, en vaak nog zijn.Inhoudsopgave Inhoud: Woord vooraf MARIT MONTEIRO, Hoeders van waarheid en waarachtigheid. De Nederlandse dominicanen als vertegenwoordigers van een katholieke intellectuele tegencultuur (1866-1966) JAN DE KOK OFM, De minderbroeders en de pragmatische ondertoon in hun benadering van de wetenschap JAN BRABERS, Priesterhoogleraren aan de Katholieke Universiteit Nijmegen 1923-1998. Enige kwantitatieve bespiegelingen JOEP VAN GENNIP, Gevangen in twee werelden. De bijdrage van de Nederlandse jezuïeten aan de geschiedwetenschappen tussen 1850 en 1967 HARRY KNIPSCHILD, Sterrenkunde om de Chinezen te bekeren PAUL BEGHEYN SJ, Athanasius Kircher s.j. (1602-1680) en zijn contacten in Nederland FRANS KURRIS SJ, Nederlandse jezuïeten in de bètavakken tijdens de emancipatie WIL DERKSE, Jezuïeten in de exacte wetenschappen: een vruchtbare combinatie MARIE-ANTOINETTE TH. WILLEMSEN, Op gespannen voet. De moeizame relatie tussen missionarissen, wetenschappers en Rome. Enkele voorbeelden uit de Flores-missie AN VANDENBERGHE, Tussen habijt en maatpak. De antropologische ambities van de Missionarissen van Steyl (SVD) 1890-1939 MARJET DERKS, Geprofest en gepromoveerd. Zeergeleerde zusters in Nederland, 1926-1966 LODEWIJK WINKELER, Sociografie en pastoraal beleid 1946-1957. Franciscanen en de opkomst van de godsdienstsociologie in Nederland