Wetgeving in een Veiligheidscultuur

Samenvatting

Veiligheid is als thematiek niet meer weg te denken uit het maatschappelijke, het politieke en het (rechts)wetenschappelijke debat. De toegenomen vraag om bescherming door de overheid heeft eraan bijgedragen dat wetgeving en beleid de afgelopen jaren steeds meer zijn gericht op het creëren van instrumenten ter bestrijding van de misdaad en ter vergroting van de maatschappelijke veiligheid voor de overheid. Hierbij is een belangrijke rol weggelegd voor het straf(proces)recht. Het straf(proces)recht wordt niet langer ingezet als een uiterst redmiddel, maar eerder als een middel ter voorkoming van kwaad en onveiligheid. Deze ontwikkeling wordt ook wel aangeduid met de term risicojustitie. Het terrorisme zoals we dat sinds 11 september 2001 kennen en de daarmee gepaard gaande internationale war ...on terror hebben de roep om veiligheid binnen het politieke en het maatschappelijke debat nog heviger doen aanwakkeren. Hierdoor dreigt het gevaar dat de andere kant van de rechtsstatelijke medaille, de (individuele) rechtsbescherming tegen de overheid, soms uit het oog dreigt te worden verloren. Het is aan de (straf)wetgever om bij nieuwe wet- en regelgeving de verschillende in het geding zijnde belangen continu voor ogen te houden en, indien er keuzes gemaakt moeten worden, deze verschillende belangen weloverwogen en consciëntieus tegen elkaar af te zetten. In dit onderzoek wordt aan de hand van een analyse van de totstandkoming van antiterrorismewetgeving inzicht gegeven in de wijze waarop maatschappelijke veranderingen in sociale structuren en culturele gevoeligheden, alsmede veranderingen en ontwikkelingen in de politieke context, hun doorwerking hebben gevonden op deze lastige taak van de (straf)wetgever. Hierbij wordt eveneens stilgestaan bij de invloed van de (straf)rechtswetenschap. Een bezinning op de totstandkoming van de antiterrorismewetgeving en de belangenafweging door de wetgeving daarbij biedt inzicht in de legitimiteit en noodzakelijkheid, maar ook in de kwaliteit, van de desbetreffende wetgeving. Op basis van het onderzoek zijn uiteenlopende bevindingen geformuleerd die niet alleen de (straf)wetgever betreffen, maar eveneens 'de' politiek en 'de' strafrechtswetenschap.